Evrenin hızla genişlemesinden sorumlu olduğu düşünülen karanlık enerji, bilim dünyasının en büyük gizemlerinden biri olmaya devam ediyor. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde yürütülen dev bir gözlem projesinden gelen yeni veriler, bu gizemin çözülmeye başladığını gösteriyor. Karanlık enerjinin sabit değil, evrilen bir yapıya sahip olması ihtimali, sadece kozmolojiyi değil, tüm fizik yasalarını kökten etkileyebilecek bir değişime işaret ediyor.
DESI VERİLERİ KARANLIK ENERJİDEKİ DEĞİŞİMİ GÖZLER ÖNÜNE SERDİ
Karanlık enerji, evrenin yüzde 70’inden fazlasını oluşturan ancak doğası hâlâ bilinmeyen bir kuvvet olarak tanımlanıyor. Texas Üniversitesi’nden fizik ve astrofizik profesörü Mustapha Ishak-Boushaki’nin önderlik ettiği araştırma, bu gizemli enerjinin aslında sabit olmayabileceğini ortaya koydu.
Dark Energy Spectroscopic Instrument (DESI) adlı gözlem aracıyla yapılan çalışmalar sonucunda, 15 milyondan fazla galaksi ve kuasarın ışığı incelendi. Işık analizleri, karanlık enerjinin zamanla zayıflıyor olabileceğini gösterdi. Bu da, bugüne kadar sabit kabul edilen “kozmolojik sabit” anlayışını sorgulatıyor.
Ohio Eyalet Üniversitesi’nden astronomi profesörü David Weinberg, “Karanlık enerjinin keşfi zaten bilimsel hayatımın en büyük sürpriziydi. Şimdi elimizde, bu enerjinin evrildiğine dair en güçlü kanıtlar var” diyerek bulguların önemini vurguladı.
EVRENİN 11 MİLYAR YILLIK HARİTASI
DESI teleskobu, Arizona’daki Kitt Peak Ulusal Gözlemevi’nde bulunan Nicholas U. Mayall 4 metrelik teleskobun üzerine yerleştirilmiş durumda. 5.000 fiber optik gözle aynı anda gökyüzünü tarayabilen cihaz, bugüne kadar evrenin 3 boyutlu en kapsamlı haritalarından birini oluşturdu.
Işık yılları süren mesafeleri aşarak gelen bu veriler, gökyüzünün milyarlarca yıl önceki halini gözler önüne seriyor. Böylece bilim insanları, karanlık enerjinin evrenin genişlemesine nasıl yön verdiğini geçmişten günümüze takip edebiliyor.
DESI’nin bu eşsiz yeteneği sayesinde yapılan analizlerde, önceki verilerle uyumlu şekilde karanlık enerjinin etkisinin zamanla azalmakta olduğu gözlemlendi.
EVRENİN GELECEĞİ DEĞİŞEBİLİR Mİ?
Ishak-Boushaki, karanlık enerjinin etkisinin zayıflamaya devam etmesi durumunda evrenin geleceğinin de bu doğrultuda şekillenebileceğini söylüyor. “Eğer bu eğilim sürerse, evrenin genişlemesi yavaşlayabilir, hatta bazı modellerde tamamen durup çökmeye başlayabilir” diyen bilim insanı, bunun milyarlarca yıl sonra gerçekleşebilecek senaryolar olduğunu belirtiyor.
Ohio Eyalet Üniversitesi’nden Paul Martini ise, “Karanlık enerjinin gerçekten evrildiğini net bir şekilde görebilirsek, bundan sonra ‘Nasıl evriliyor?’ ve ‘Fiziksel açıklaması nedir?’ sorularını sormamız gerekecek” diyerek bilim dünyasında yeni soruların kapısını aralıyor.
